۱۳۸۹ آذر ۱۷, چهارشنبه

كمي مختصر درباره‌ي يك غول (معرفي كتاب)


نام كتاب: كتاب كوچك كارگردانان (1)، استنلي كوبريك
نويسنده: پل دانكن
برگردان: سعيد خاموش
ناشر: كتاب آوند دانش
ويراستار و صفحه‌آرا: هادي چپردار
تاريخ انتشار: بهار 1388
شمارگان: 2200 جلد
تعداد صفحات: 187 صفحه
در پيش گفتار كتاب «هادي چپردار» مي‌نويسد: «Pocket Essentials عنوان مجموعه‌اي ست از كتاب‌هاي كوچك راهنما كه در انگلستان و دربارۀ چند موضوع خاص منتشر مي‌شود، از جمله دربارۀ فيلم‌سازان، ژانرهاي سينمايي و ادبيات. مجموعۀ كتاب‌هايي كه در فارسي نام كتاب كوچك كارگردانان را بر آن گذاشته‌ايم، برگردان تعدادي از اين راهنماهاست كه دربارۀ فيلم‌سازان بزرگ جهان نگاشته شده است.» و البته از اين بابت اين ناشر را بايد سپاس گفت؛ و اميدوار هستيم كه اين كار همچنان ادامه پيدا كند. من يكي چند تايي از آن‌ها را دارم و تقريباً همگي كتاب‌هايي مختصر هستند با اطلاعاتِ حساب شده و به درد خور. ترجمه‌ها را هم آدم‌هاي متفاوتي انجام داده‌اند، كه اين هم خوب است؛ چون نويسندگان نيز آدم‌هايي هستند، متفاوت، و طبيعتاً نگارشي متفاوتِ از هم دارند و اين كه مترجم عوض شده است به نظر كار كاملاً درستي است.
و اما «كوبريك» و كتاب كوچكي كه درباره‌ي او نوشته شده است. اين كتاب پنج فصل اصلي دارد به اضافه‌ي منابع، كتاب‌ها و وب‌سايت‌هايي كه در پايان معرفي مي‌شوند. همچنين چيزي دارد شبيه پيش گفتار يا مقدمه‌ي نويسنده كه عنوان آن اين چنين انتخاب شده است: «استنلي كوبريك: شاهد عيني». به نظر من هم عنوان هوشمندانه‌اي است براي يك مقدمه و هم مدخل بسيار جذابي است؛ براي ورود. عنوان فصل‌ها نيز هم جذاب است، و هم زيركانه انتخاب شده است. در هر فصل شما با تعدادي از آثار «كوبريك» و به ترتيب سال آشنا مي‌شويد، در پايان فقط به اين خاطر كه بدانيد در اين كتابِ كوچك با چه فصول و فيلم‌هايي از «كوبريك» آشنا مي‌شويد، آن‌ها را فهرست وار در زير آورده‌ام.
1- چشمان گشوده
روز مبارزه (1950)
پدر روحاني پرنده (1951)
ترس و هوس (1953)
دريانوردان (1953)
بوسۀ قاتل (1955)
2- چشمان جوينده
قتل (1956)
راه‌هاي افتخار (1957)
3- خار چشم
اسپارتاكوس (1960)
4- بينايي
لوليتا (1962)
دكتر استرنج لاو: چگونه ياد گرفتم دست از نگراني بردارم وبمب را دوست بدارم (1964)
2001: يك اُديسۀ فضايي (1968)
5- نگاه خيره
پرتقال كوكي (1971)
بري ليندن (1975)
غلاف تمام فلزي (1987)
چشمان باز بسته (1999)
منابع
كتاب‌ها
وب‌سايت‌ها

اسفنديار درب كوشكي

۱۳۸۹ آذر ۱۶, سه‌شنبه

نواي جذاب «اريك – امانوئل اشميت» (معرفی کتاب)


نام كتاب: نواي اسرار آميز
نويسنده: اريك – امانوئل اشميت
برگردان: شهلا حائري
ناشر: نشر قطره
شمارگان: 2200 نسخه
چاپ پنجم: 1388
تعداد صفحات: 96 برگ
از «اريك – امانوئل اشميت» چندين نمايشنامه و تا آن جايي كه من ديده‌ام، همگي هم با ترجمه‌ي «شهلا حائري» به بازار كتاب آمده است. نمايشنامه‌هايي جذاب و قدرتمند. تقريباً همگي در جذب مخاطب ايراني موفق عمل كرده‌اند. براي مثال «نواي اسرار آميز» اين نسخه‌اي كه قصد معرفي آن را داريم، در چاپ پنجم قرار دارد. چاپ اول مربوط به سال 1385 هجري شمسي است، و رسيدن به چاپ پنجم در طول سه سال، آن هم در بازار كتاب ايران بسيار موفقيت آميز است. به هر روي به نظر مي‌رسد كه آدم‌هاي زيادي، از آن‌هايي كه اهل خواندن نمايشنامه‌اند تا به حال اين اثر را خوانده‌اند؛ اما براي آن‌هايي كه هنوز موفق به خواندن اين اثر نشده‌اند، مي‌توانم بگويم كه در خواندن آن تعجيل نكنيد، اما اگر واقعاً وقت مناسب، و آرامش خاطري يافتيد، حتماً اين اثر نمايشي را مطالعه كنيد، كه اثري است عميق، روان، جذاب و پر از تعليق، به اضافه‌ي اين كه داراي بار روانشناختي بالايي، نيز هست. همچنين آن دسته از آدم‌هاي علاقه‌مند به مباحث فلسفي را نيز به نظر من اقناع خواهد ساخت. شايد يكي از دلايل محبوبيت اين اثر هم همين باشد. داشتن يك داستان جذاب به اضافه‌ي در بر گرفتنِ طيف زيادي از مباحث دنياي مدرن و درگيري‌هاي انسان نو. پس همان گونه كه گفتم در خواندن آن تعجيل نكنيد؛ اما اگر وقت مناسب و آرامش خاطري يافتيد؛ حتماً در مطالعه‌اش شك به خود راه ندهيد با اثر جذابي طرفيد.

اسفندیار درب کوشکی

۱۳۸۹ آذر ۱۵, دوشنبه

بيضايي و آن جدال هميشگي‌اش


نام كتاب: بهرام بيضايي، جدال با جهل

گفتگو: نوشابه اميري

سال نشر: چاپ دوم، 1388

ناشر: نشر ثالث

تعداد صفحات: 127 صفحه به اضافه‌ي پانزده صفحه عكس سياه و سفيد

كتاب گفتگويي است به نسبت طولاني با «بهرام بيضايي». گفتگو را «نوشابه اميري» انجام داده است. سئوال‌ها به نسبت بد نيستند و البته «بيضايي» نيز كه در جواب هميشه صادقانه، دقت لازم را به خرج داده و مي‌دهد. من قبلاً دو گفتگوي «زاون قوكاسيان» را با «بيضايي» خوانده بودم، اما اين گفتگو تقريباً از نقطه‌ي ديگري آغاز و به نقطه‌ي ديگري ختم مي‌شود. مي‌توان گفت «اميري» تقريباً منتقدانه‌تر با «بيضايي» برخورد مي‌كند و جهت سئوال‌هايش هم از نوع ديگري است. نكته‌ي ديگر كتاب، بخش‌بندي آن به چند بخش عمده است؛ با اين نام‌ها: 1- از آغاز، 2- جواني، 3- انديشه‌ها و كشف سينما 4- مردم 5- نوشته‌ها و آغاز فيلم سازي 6- آينه‌ها 7- زن در آثار بيضايي 8- مسافران 9- سگ كشي و مقاله‌كه بخش آخر كتاب است و ديگر گفتگو نيست، بلكه مقاله‌اي است از خود «نوشابه اميري» كه در آخر گفتگوها و در فصل پاياني كتاب آمده است.

به هر روي اميدواريم، حاصل اين گفتگوها كه يكي از آن‌ها، اين گفتگو است؛ يعني گفتگوي «اميري» با «بيضايي» همان گونه كه «نوشابه اميري» گفته است؛ بقيه نيز كه گفتگوهايي‌ است؛ «با اهل قلم، فرهنگ و سياست» كم كم به نشر سپرده، و به چاپ برسد.

اسفندیار درب کوشکی

۱۳۸۹ آذر ۱۱, پنجشنبه

تأتر تلويزيوني در ايران (معرفی کتاب - تاریخ هنر)


عنوان: تأتر تلويزيوني در ايران
نويسنده: غلامحسين لطفي
ناشر: سروش
سال انتشار: 1387
تعداد صفحات: 290 صفحه، به اضافه‌ي هشت صفحه عكس رنگي در پايان كتاب.
نويسنده در ابتداي كتاب مي‌نويسد «دربارۀ تأتر تلويزيوني ايران پژوهشي در خور صورت نگرفته است. در قياس با مطالعات سينمايي و تأتري كه در قالب صدها عنوان كتاب و مقاله منتشر شده است، كتاب‌ها و مقالات راجع به كارهاي تلويزيوني محدود و كم‌شمارند. اهميت و نفوذ رسانۀ تلويزيون در جوامع امروز ايجاب مي‌كند نويسندگان، صاحبنظران، ناشران و روزنامه نگاران به مقولات شكلي و محتوايي برنامه‌هاي تلويزيوني بيش از گذشته توجه نشان دهند. نگارنده با مراجعه به فهرست انتشارات سروش، مركز تحقيقات برنامه‌اي صدا و سيما، ادارۀ كل پژوهش‌هاي سيما، مركز مطالعات رسانه‌اي وزارت ارشاد اسلامي و برخي ناشران خصوصي كه كتاب‌هايي دربارۀ تلويزيون منتشر كرده‌اند از طريق فهرستگان كارنامۀ نشر ده ساله‌ اخير وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، در پي منابعي بودم كه در اين پژوهش از آن‌ها استفاده كنم. معدود يافته‌هاي ما، همين چند جلد كتابي است كه در فهرست منابع آمده است؛ زيرا بيشترين آثار منتشر شده دربارۀ تلويزيون، يا كتاب‌هاي فني و تكنولوژيك دستگاه تلويزيون هستند يا كتاب‌هايي كه از منظر علوم اجتماعي به تلويزيون به عنوان يكي از وسايل ارتباط جمعي پرداخته‌اند. كمتر محققي به برنامۀ تلويزيوني – به ويژه تئاتر- به عنوان متني هنري نگريسته است.»
و البته اين حرف نويسنده اظهار نظر كاملاً درستي است. اگر شما هم رجوع و به دنبال كتاب يا مجموعه مقاله‌اي در اين مورد، كه همان «تأتر تلويزيوني» يا «نمايش‌هاي تلويزيوني» است؛ باشيد به تحقيق منسجم و درست و به درد خوري نخواهيد رسيد. پس همين اثر نوشته شده را تيري فرض مي‌كنيم در تاريكي كه البته بسيار هم خوب به هدف نشسته و به نظر من اثري است كامل و در خور و تا اندازه‌ي بسياري گويا. پس اگر به دنبال بررسي سيري هستيد از تحول تأتر تلويزيوني در ايران و همچنين پژوهشي كه بحث‌هاي متعدد دارد در مورد اين گونه‌ي تلويزيوني و همچنين يك سري مطالب تحقيق شده در باب تاريخچه‌ي تلويزيون و تأتر تلويزيوني در ايران، اين كتاب، كتابِ كاملاً مناسبي است. در پايان با آوردن فهرست كتاب؛ بحث را كوتاه مي‌كنم، كه فهرست؛ خود نشان دهنده‌ي گستره‌ي تحقيقاتِ خوب و نو و تازه‌اي است كه در اين كتاب صورت گرفته است.
پيشگفتار
مقدمه
1- تلويزيون و كاركردهاي آن
درباره درام و تلويزيون
تلويزيون و نظر عامه
تلويزيون و نظر خواص
اهميت تلويزيون
ديدگاه‌هاي معرفت شناسانه تلويزيوني و تلويزيون ما
2- نگاهي به تاريخچۀ تلويزيون و تأتر تلويزيوني
پيدايش تلويزيون
پيدايش تأتر تلويزيوني
تاثيرات متقابل سينما و تأتر و انعكاس آن در تلويزيون
تاريخچۀ تلويزيون و تأتر تلويزيوني در ايران
3- تأتر تلويزيوني چيست؟
تعريفي اوليه از تأتر تلويزيوني
گونه‌هاي تأتر تلويزيوني
زبان تلويزيون و ويژگي‌هاي تأتر تلويزيوني
نقش و كاركرد عناصر فني در تأتر تلويزيوني
تطور نقش در رسانه‌ها (يك نقش و چندين نقاش)
4- تئاتر تلويزيوني ايران و شرايط سياسي – اجتماعي
دورۀ اول (بهمن 1357 تا مهر 1359 ؛ دوران پيش از جنگ)
دورۀ دوم (1360 تا 1367 ؛ دوران جنگ)
دورۀ سوم (1367 تا 1376 ؛ دوران پس از جنگ)
دورۀ چهارم ( 1376 تا 1380 ؛ دوران اخير)
5- عوامل و ايده‌هاي تأتيرگذار بر تأتر تلويزيوني ايران
سياست‌ها و اهداف تعريف شدۀ تلويزيون
تاثير مناسبات عوامل توليد بر توليد تأتر تلويزيوني ايران
تاثيرات ناشي از روابط سيما با نهادهاي توليدكنندۀ تأتر
تاثير مقررات سازماني و مراكز تصميم گيري
تاثير مخاطب و تأتر تلويزيوني ايران
نتيجه
فهرست منابع
اسفندیار درب کوشکی