عنوان: تعزیه در ایران
نویسنده: صادق همایونی
ناشر: شیراز – انتشارات نوید شیراز
چاپ دوم 1380
شمارگان: 3000 جلد
تعداد صفحات: 1020 صفحه
سوگ و سوگواره در ایران سابقه ی فراوانی دارد؛ معروف ترین سوگ ایرانیان، «سوگ سیاوش» بود. رد این سوگ در تواریخ کهن به خوبی دیده می شود. برای نمونه ، «تاریخ بخارا» از مراسم و آداب این سوگواره در «بخارا» سخن می گوید. در واقع شاید بتواند تعزیه و شبیه خوانی را دنباله و ادامه ی این سوگ کهن ایرانیان دانست. کتاب «تعزیه در ایران»، پس از نقل قسمتی از «تاریخ طبری» درباره ی شهادت «امام حسین»، خاطره ای از نویسنده - «صادق همایونی» - و پیشگفتار مولف در 6 بخش اصلی و شمار بسیاری زیر بخش های فرعی به بررسی تعزیه و پیشینه ی آن در ایران می پردازد؛ که عناوین بخش های اصلی کتاب به ترتیب عبارتند از:
بخش اول – تعزیه و تاریخ
بخش دوم – سخنانی چند پیرامون تعزیه
بخش سوم – بررسی تعزیه ها
بخش چهارم – تعزیه ها و ترتیب و وسایل آنها
بخش پنجم – چند تعزیه
بخش ششم – تعزیه قاسم
و پس از این 6 بخش اصلی، فهرست ها و پیوست های کتاب آمده است.
بخش اول، با بررسی منابع و نوشته های کهن به سابقه ی نمایش ، به ویژه سوگواره ها در ایران باستان می پردازد که از میان این نوشته های کهن می توان به «تاریخ بخارا» نوشته ی «نرشخی» و «تاریخ هرودوت» نام برد. سپس در همین بخش است که نویسنده ریشه های اولیه ی تعزیه در «ایران» از دوره دیلمیان به بعد را دنبال می کند. و همچنین به تحول و سیر تکامل تعزیه می پردازد. و نگاهی هم دارد به تاریخچه ی نمایش های مذهبی در «اروپا». و پس از آن نظر فقها راجع به تعزیه را بیان کرده و به معرفی تکیه دولت پرداخته و تعزیه را در کشورهای همسایه ی کشورمان دنبال می کند. در بخش دوم، نویسنده به بررسی عناصر تشکیل دهنده تعزیه اقدام می کند و ویژگی های تعزیه های «ایرانی» را یک به یک بر می شمارد. پس از آن در بخش سوم، نگاهی دارد به دیدگاه بیگانگان به تعزیه ی «ایرانی» و سیر مرثیه سرایی و نوحه خوانی در ایران و افزون بر این به تعزیه های مضحک هم نیم نگاهی افکنده، و مهم تر از همه فرهنگ لغات و اصطلاحات تعزیه و نام آهنگ ها و نواهای مستتر در متن نسخه های تعزیه است.
در بخش چهارم، نگارنده تعداد و اسامی تعزیه ها را بیان می کند و به وسایل اجرای آن و نسخه ها و طریقه ی خواندن تعزیه می پردازد ، و علاوه بر این محل های تعزیه خوانی مشهور و تعزیه خوانان نامی «شیراز» را نام می برد.
بخش پنجم، متن 12 تعزیه را به طور کامل آورده، که این 12 متن تعزیه به ترتیب عبارتند از:
تعزیه عباس امام
تعزیه امام رضا
تعزیه حضرت معصومه
تعزیه قانیا (شاه فرنگ)
تعزیه علی اکبر
تعزیه امام حسن
تعزیه حر
تعزیه یاقوت و زمرد
تعزیه به چاه انداختن یوسف
تعزیه بیماری حسنین (حسن و حسین)
تعزیه فضل و فتاح
تعزیه شبیخون شب عاشورا
در بخش ششم، نویسنده پس از نقل کامل «تعزیه قاسم» به تحلیل و بررسی این تعزیه و اهمیت آن پرداخته است.
در آخر باید بگویم اگر به دنبال دانستن مطالبی پیرامون تعزیه و پیشینه نمایش در ایران هستید، این متن می تواند به عنوان یکی از مراجع شما مورد توجه قرار گیرد.
اردشیر کاویانی نسب
نویسنده: صادق همایونی
ناشر: شیراز – انتشارات نوید شیراز
چاپ دوم 1380
شمارگان: 3000 جلد
تعداد صفحات: 1020 صفحه
سوگ و سوگواره در ایران سابقه ی فراوانی دارد؛ معروف ترین سوگ ایرانیان، «سوگ سیاوش» بود. رد این سوگ در تواریخ کهن به خوبی دیده می شود. برای نمونه ، «تاریخ بخارا» از مراسم و آداب این سوگواره در «بخارا» سخن می گوید. در واقع شاید بتواند تعزیه و شبیه خوانی را دنباله و ادامه ی این سوگ کهن ایرانیان دانست. کتاب «تعزیه در ایران»، پس از نقل قسمتی از «تاریخ طبری» درباره ی شهادت «امام حسین»، خاطره ای از نویسنده - «صادق همایونی» - و پیشگفتار مولف در 6 بخش اصلی و شمار بسیاری زیر بخش های فرعی به بررسی تعزیه و پیشینه ی آن در ایران می پردازد؛ که عناوین بخش های اصلی کتاب به ترتیب عبارتند از:
بخش اول – تعزیه و تاریخ
بخش دوم – سخنانی چند پیرامون تعزیه
بخش سوم – بررسی تعزیه ها
بخش چهارم – تعزیه ها و ترتیب و وسایل آنها
بخش پنجم – چند تعزیه
بخش ششم – تعزیه قاسم
و پس از این 6 بخش اصلی، فهرست ها و پیوست های کتاب آمده است.
بخش اول، با بررسی منابع و نوشته های کهن به سابقه ی نمایش ، به ویژه سوگواره ها در ایران باستان می پردازد که از میان این نوشته های کهن می توان به «تاریخ بخارا» نوشته ی «نرشخی» و «تاریخ هرودوت» نام برد. سپس در همین بخش است که نویسنده ریشه های اولیه ی تعزیه در «ایران» از دوره دیلمیان به بعد را دنبال می کند. و همچنین به تحول و سیر تکامل تعزیه می پردازد. و نگاهی هم دارد به تاریخچه ی نمایش های مذهبی در «اروپا». و پس از آن نظر فقها راجع به تعزیه را بیان کرده و به معرفی تکیه دولت پرداخته و تعزیه را در کشورهای همسایه ی کشورمان دنبال می کند. در بخش دوم، نویسنده به بررسی عناصر تشکیل دهنده تعزیه اقدام می کند و ویژگی های تعزیه های «ایرانی» را یک به یک بر می شمارد. پس از آن در بخش سوم، نگاهی دارد به دیدگاه بیگانگان به تعزیه ی «ایرانی» و سیر مرثیه سرایی و نوحه خوانی در ایران و افزون بر این به تعزیه های مضحک هم نیم نگاهی افکنده، و مهم تر از همه فرهنگ لغات و اصطلاحات تعزیه و نام آهنگ ها و نواهای مستتر در متن نسخه های تعزیه است.
در بخش چهارم، نگارنده تعداد و اسامی تعزیه ها را بیان می کند و به وسایل اجرای آن و نسخه ها و طریقه ی خواندن تعزیه می پردازد ، و علاوه بر این محل های تعزیه خوانی مشهور و تعزیه خوانان نامی «شیراز» را نام می برد.
بخش پنجم، متن 12 تعزیه را به طور کامل آورده، که این 12 متن تعزیه به ترتیب عبارتند از:
تعزیه عباس امام
تعزیه امام رضا
تعزیه حضرت معصومه
تعزیه قانیا (شاه فرنگ)
تعزیه علی اکبر
تعزیه امام حسن
تعزیه حر
تعزیه یاقوت و زمرد
تعزیه به چاه انداختن یوسف
تعزیه بیماری حسنین (حسن و حسین)
تعزیه فضل و فتاح
تعزیه شبیخون شب عاشورا
در بخش ششم، نویسنده پس از نقل کامل «تعزیه قاسم» به تحلیل و بررسی این تعزیه و اهمیت آن پرداخته است.
در آخر باید بگویم اگر به دنبال دانستن مطالبی پیرامون تعزیه و پیشینه نمایش در ایران هستید، این متن می تواند به عنوان یکی از مراجع شما مورد توجه قرار گیرد.
اردشیر کاویانی نسب
پستها
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر